Tijd voor de ‘hardwerkende Nederlander’? Het probleem is juist dat de Nederlander amper werkt
9.500+ mensen volgen Jona's wekelijkse post. Jij ook?
Gister ook verschenen in De Volkskrant.
Met een perfect georchestreerde campagne - het leek wel verkiezingstijd - zou de VVD afgelopen week haar nieuwe plannen presenteren.
De VVD wil zich weer richten op het thema waar de partij vandaan komt, en dat werken weer echt gaat lonen. En zo staat niet langer migratie, maar de ‘hardwerkende Nederlander’ weer op de eerste plaats.
Wie die hardwerkende Nederlander precies is? ‘Het is vooral een mentaliteit’, stelde VVD-leider Yesilgöz bij WNL. Volgens haar zijn het ook mensen die hard gewerkt hebben en nu van hun pensioen genieten, of vanwege ziekte niet of minder kunnen werken. ‘Het gaat gewoon over je best doen’, aldus Yesilgöz.
Waar iedereen het de afgelopen dagen had over deze politieke spin van de VVD, lijkt iedereen het échte probleem vergeten. Dit plan van de VVD is namelijk illustratief voor de losgezongen perverse politieke realiteit waar wij als land in leven.
Want laten we eerlijk zijn: opkomen voor de ‘hardwerkende Nederlander’?
Het probleem in Nederland is nou juist dat er niet hard wordt gewerkt.
Dat wordt al snel duidelijk wanneer we naar de cijfers kijken.
In het derde kwartaal van 2024 hadden in Nederland 9,8 miljoen mensen een baan. Van deze mensen werkten er 5,1 miljoen in voltijd en 4,7 miljoen in deeltijd. Dit betekent dat maar liefst 48 procent van alle Nederlanders mét een baan in deeltijd werkt.
Sta er even bij stil wat dat betekent: zelfs als we de werklozen niét meenemen, dan nog werkt bijna de helft van alle Nederlanders parttime.
Hoe ontzettend ver Nederland hierin voorop loopt - of beter gezegd: achteraan holt - wordt duidelijk wanneer we dit met andere Europese landen vergelijken.
In álle lidstaten van de Europese Unie werkt een groter deel van de bevolking voltijds dan in Nederland. Er is simpelweg geen land in Europa waar zoveel mensen in deeltijd werken, zowel man als vrouw.
Nederlanders werken ruim twee keer zo vaak parttime als de andere 35 landen die lid zijn van de OESO, waar gemiddeld 16,5 procent van de mensen in deeltijd werken. En het gat tussen de nummers 1 en 2 op de lijst, Nederland en Zwitserland, is maar liefst 10 procent.
Het is dan ook geen toeval dat Nederland de kortste werkweek heeft van heel de Europese Unie: waar mensen in Europa gemiddeld 36,1 uur werken, werken mensen in Nederland slechts 32,2 uur.
Daarnaast blijkt uit onderzoek van het CBS dat de arbeidsproductiviteit in Nederland in 2023 met ruim 1,3 procent is afgenomen. Deze trend zien we al jaren. Zo groeide in Nederland de productiviteit de afgelopen tien jaar veel minder hard dan in andere Europese landen: slechts vijf landen hadden een lagere groei van de arbeidsproductiviteit.
We werken kortom het meest in deeltijd, de minste uren, waarin we ook nog eens relatief gezien steeds minder werk verzetten.
En zo leeft de ‘hardwerkende Nederlander’ in werkelijkheid als een deeltijd prins en prinsesje in een parttime paradijs.
Waar dit vroeger misschien nog kon, kunnen wij ons deze luiheid vandaag de dag niet meer permitteren, en dat wordt pijnlijk duidelijk wanneer je naar de huidige maatschappelijke problemen kijkt.
Kinderen die geen les krijgen door een gebrek aan leraren
Bedrijven die niet kunnen groeien of zelfs moeten sluiten omdat ze niet op het net aangesloten kunnen worden of personeel kunnen vinden
De oplopende arbeidsmigratie van bedrijven die mensen uit andere landen halen. De vergrijzing en de enorme tekorten in de zorg die eraan komen
En met stip bovenaan de betaalbaarheid van onze sociale zekerheid.
Al deze problemen zijn naar één ding te herleiden, en dat is dat er in Nederland simpelweg te weinig wordt gewerkt.
Zoals Arjen Lubach ooit al stelde is onze deeltijdcultuur daarmee een vorm van 'gesubsidieerde vrije tijd’ geworden.
Het is iets wat sommige als individu zich misschien kunnen veroorloven, maar waarvoor de samenleving de rekening betaalt. Als we hier niets aan doen, dan zal ons sociale zekerheidsstelsel in elkaar donderen.
Dus voordat we opkomen voor de hardwerkende Nederlander: zorg er in hemelsnaam eerst eens even voor dat er door die Nederlander wat harder wordt gewerkt.